آیا تا به حال پس از بالا رفتن از پله‌ها احساس تپش قلب و تنگی نفس کرده‌اید؟ یا نگران سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی هستید؟ بسیاری از مشکلات قلبی، اگر به موقع تشخیص داده شوند، به راحتی قابل مدیریت و درمان هستند. ویزیت و معاینه قلب اولین و مهم‌ترین قدم برای پیشگیری و درمان این مشکلات است. در این مقاله به معرفی معاینه قلب می‌پردازیم.
فهرست مطالب
چه زمانی باید به متخصص قلب مراجعه کنم؟ نشانه‌های جدی که نباید نادیده گرفت
بدن شما همیشه قبل از بروز یک مشکل بزرگ، علائم هشداردهنده‌ای نشان می‌دهد. این‌ها را هرگز نادیده نگیرید:
- درد یا فشار در قفسه سینه: به ویژه اگر با فعالیت بدنی ایجاد شود.
- تنگی نفس غیرعادی: وقتی در حالت استراحت یا با کمترین فعالیت دچار نفس‌نفس می‌شوید.
- تپش قلب نامنظم: وقتی قلب شما به طور ناگهانی می‌تپد یا می‌لرزد.
- سرگیجه یا احساس سبکی سر: به خصوص اگر مکرر اتفاق بیفتد.
- ورم کردن پاها و مچ پا: می‌تواند نشانه نارسایی قلب باشد.
- خستگی مزمن و بی‌حالی شدید: وقتی همیشه بدون دلیل مشخصی خسته‌اید.
- عرق سرد بی‌دلیل: به ویژه اگر همراه با دیگر علائم باشد.
- ضعف ناگهانی: احساس ضعف شدید در یک لحظه.
- غش کردن (سنکوپ): حتی اگر برای یک بار اتفاق افتاده باشد.
آیا مردان و زنان علائم قلبی متفاوتی دارند؟
علائم مشکلات قلبی در زنان و مردان می‌تواند متفاوت باشد و این تفاوت یکی از دلایل اصلی است که گاهی بیماری‌های قلبی در زنان دیرتر تشخیص داده می‌شوند. دانشمندان باور دارند عوامل متعددی از قبیل تفاوت‌های هورمونی (استروژن می‌تواند بر رگ‌های خونی و پاسخ بدن به استرس تأثیر بگذارد)، تفاوت در اندازه عروق کرونر (عروق کرونر در زنان اغلب کوچک‌تر هستند)، نحوه تشکیل پلاک (در زنان، پلاک ممکن است به صورت یکنواخت‌تر در دیواره رگ‌ها پخش شود (و نه به صورت یک انسداد موضعی شدید) که باعث می‌شود آنژیوگرافی گاهی نرمال گزارش شود، در حالی که مشکل وجود دارد). در ادامه به تعدادی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. درد قفسه سینه: مردان اغلب درد را به صورت فشار قوی، سنگینی یا فشردگی در مرکز قفسه سینه توصیف می‌کنند که کلاسیک‌ترین علامت حمله قلبی است. در حالیکه زنان بسیار کمتر این درد کلاسیک را تجربه می‌کنند. ممکن است اصلاً دردی در قفسه سینه نداشته باشند یا درد آنها به صورت سوزش سر دل، درد مبهم یا حساسیت به لمس باشد.
۲. علائم غیرقلبی: در مردان علائم معمولاً متمرکز بر قفسه سینه و تابش آن به بازوها است. اما زنان به مراتب بیشتر از مردان، علائمی را گزارش می‌دهند که به نظر می‌رسد ربطی به قلب ندارد، از جمله:
- خستگی فرساینده و غیرعادی: طوری که حتی بلند شدن از رختخواب هم سخت است.
- مشکلات گوارشی: تهوع، استفراغ، درد معده یا سوءهاضمه که اغلب با مشکل معده اشتباه گرفته می‌شود.
- سرگیجه و سبکی سر
- اضطراب و بی‌قراری: یک احساس وحشت ناگهانی یا حس کردن اینکه اتفاق بدی در حال رخ دادن است.
۳. محل درد: مردان درد معمولاً از قفسه سینه به بازو (به ویژه چپ)، گردن و فک تابع می‌کند. اما زنان ممکن است درد مستقیماً در پشت، بین تیغه‌های شانه، گردن، فک یا حتی معده احساس شود، بدون اینکه دردی در قفسه سینه داشته باشند.
خلاصه تفاوت علائم قلبی در مردان و زنان
علائم در مردان (الگوی کلاسیک) | علائم در زنان (الگوی غیرکلاسیک) |
درد قفسه سینه شدید و فشارنده (مثل یک فیل روی سینه) | درد قفسه سینه خفیف، مبهم یا سوزشی (یا حتی بدون درد) |
درد منتشرشونده به بازوی چپ و فک | درد در نواحی غیرمعمول: پشت، گردن، فک، معده |
تنگی نفس واضح و شدید | تنگی نفس، گاهی بدون درد قفسه سینه |
عرق سرد | عرق سرد |
– | خستگی شدید و ناگهانی (حتی بعد از استراحت) |
– | حالت تهوع، سوءهاضمه یا استفراغ |
– | احساس اضطراب و بی‌قراری ناگهانی |
چگونه برای معاینه قلب آماده شویم؟
آماده‌سازی صحیح به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تری داشته باشد. این چک‌لیست را قبل از ویزیت دنبال کنید:
- مدارک لازم را جمع‌آوری کنید:
- نتایج آزمایش‌های قبلی (خون، نوار قلب، اکو)
- گزارشات بستری یا عمل‌های جراحی قدیمی
- لیست کامل داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید (حتی ویتامین‌ها)
- یک تاریخچه پزشکی شخصی شده آماده کنید:
- سابقه بیماری‌های مهم در خانواده (پدر، مادر، خواهر و برادر)
- سابقه حساسیت‌ها
- بیماری‌های زمینه‌ای خودتان (دیابت، فشار خون، چربی خون)
- عادت‌هایی از قبیل سیگار کشیدن، رژیم غذایی، فعالیت بدنی.
- سوالات احتمالی پزشک را پیش‌بینی کنید:
- علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
- درد را چطور توصیف می‌کنید؟ (تیز، مبهم، فشارنده)
- علائم با چه چیزی بهتر یا بدتر می‌شود؟
در طول معاینه قلب دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد؟
وارد شدن به مطب دکتر می‌تواند استرس‌زا باشد، اما دانستن فرآیند کار، این استرس را کاهش می‌دهد.
- تشکیل پرونده‌ی پزشکی توسط منشی: شما فرمی را در مورد مشخصات فردی، سابقه‌ی پزشکی و علت مراجع‌تان تکمیل می‌کنید.
- ثبت اولیه: پرستار یا منشی فشار خون، وزن و قد شما را اندازه می‌گیرد.
- معاینه فیزیکی توسط پزشک: متخصص قلب با یک گوشی پزشکی (استتوسکوپ) به صداهای قلب و ریه شما گوش می‌دهد تا صداهای غیرعادی را تشخیص دهد. همچنین پاهای شما را از نظر تورم و تمام اندام ضروری را بررسی و فشار خون می‌کند.
- تست‌های تشخیصی: بسته به شرایط شما، پزشک ممکن است یکی از این تست‌ها را درخواست کند:
- نوار قلب: فعالیت الکتریکی قلب شما را.بدون درد ثبت می‌کند و تنها چند دقیقه طول می‌کشد. برای تشخیص ضربان غیرعادی قلب یا سکته قلبی گذشته کاربرد دارد. [مطالعه بیشتر]
- اکو کاردیوگرافی: مانند یک «فیلم ویدیویی» از قلب شماست. با استفاده از امواج صوتی، ساختار دریچه‌ها، اندازه حفره‌ها و قدرت پمپاژ قلب را نشان می‌دهد. [مطالعه بیشتر]
- تست ورزش: سنجش استقامت قلب شماست. روی تردمیل راه می‌روید یا می‌دوید، ضربان و فشار خون شما کنترل می‌شود تا عملکرد قلب تحت فشار و فعالیت فیزیکی بررسی شود. [مطالعه بیشتر]
- هولتر مانیتورینگ: یک ضبط کننده ۲۴الی ۷۲ ساعته نوار قلب است. یک دستگاه کوچک به شما وصل می‌شود و برای یک یا دو روز فعالیت قلب شما را ثبت می‌کند تا مشکلات متناوب را ثبت کند. [مطالعه بیشتر]
- هولتر فشار: یک ضبط کننده ۲۴الی ۴۸ ساعته فشار خون است. یک دستگاه کوچک به شما وصل می‌شود و برای یک یا دو روز میزان فشار خون شما را ثبت می‌کند. [مطالعه بیشتر]
- درخواست آزمایش‌های مربوط به قلب مانند بررسی قند خون، پروفیل‌های چربی، پآنزیم‌های کبدی، آنزیم‌های قلبی و … [مطالعه بیشتر]
بعد از ویزیت قلب چه کار کنیم؟
پس از پایان معاینه قلب، پزشک نتایج را با شما در میان می‌گذارد.
- تفسیر نتایج: پزشک گزارشات را به زبان ساده برای شما توضیح خواهد داد. از پرسیدن سوال ابایی نداشته باشید.
- پیگیری داروها: اگر برای شما دارویی تجویز شده است، آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید و هیچ‌گاه بدون مشورت پزشک قطع نکنید.
- تغییر سبک زندگی: پزشک ممکن است پیشنهاداتی مانند ترک سیگار، تغییر رژیم غذایی (کم نمک و کم چرب) و شروع یک برنامه ورزشی ملایم به شما بدهد.
- برنامه ویزیت بعدی: حتماً تاریخ ویزیت بعدی خود را یادداشت کنید. پیگیری منظم کلید موفقیت در درمان است.
چگونه برای ویزیت قلب در مرکز تخصصی پالس نوبت بگیرید؟
۱. تماس با شماره ۰۴۱۳۵۵۴۴۳۷۵ و ۰۹۱۴۷۸۰۲۵۶۶
۲. دریافت نوبت آنلاین از طریق لینک
۳. مراجعه به مرکز تخصصی پالس در آدرس: تبریز، تقاطع ۱۷ شهریور و جبار نائب، پلاک ۴۶
ساعت کار: هر روز از 8 صبح تا 8 شب
آیا معاینه قلب، درد دارد؟
خیر. معاینه فیزیکی و تست‌های رایجی مانند نوار قلب و اکوکاردیوگرافی کاملاً بدون درد هستند. تنها در برخی تست‌های خاص ممکن است کمی ناراحتی حس شود (مانند تست ورزش) که موقتی است.
مدت زمان تقریبی یک ویزیت چقدر است؟
یک ویزیت اولیه معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد. اگر تست‌های تشخیصی در همان روز انجام شوند، این زمان طولانی‌تر خواهد شد.
تفاوت متخصص قلب با جراح قلب چیست؟
متخصص قلب (کاردیولوژیست) پزشکی است که روی تشخیص و درمان غیرجراحی بیماری‌های قلب تمرکز دارد (تجویز دارو، آنژیوگرافی). اما جراح قلب (Cardiac Surgeon) عمل‌های جراحی باز مانند بای‌پس یا تعویض دریچه را انجام می‌دهد. معمولاً ابتدا به متخصص قلب مراجعه می‌کنید و در صورت نیاز، شما را به یک جراح ارجاع می‌دهد.